27 lutego br. na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Sam projekt ustawy jest datowany na dzień 13 lutego 2018 r.
Stosownie do uzasadnienia do projektu ustawy zmiany proponowane w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług polegają zasadniczo na:
1) modyfikacji przesłanek stosowania zwolnienia dla dostaw budynków, budowli i ich części, poprzez likwidację warunku, że ich zasiedlenie nastąpiło w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu ? zmiana ta stanowi realizację wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16 Kozuba Premium Selection Sp. z o.o.;
2) wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT importu towarów w przypadku zawarcia umów między Rzecząpospolitą Polską a państwem trzecim dotyczących budowy lub utrzymania mostów transgranicznych lub wspólnych odcinków dróg (jeżeli w odniesieniu do tej umowy została wydana stosowna decyzja derogacyjna);
3) dostosowaniu przepisów dotyczących transakcji z podmiotami powiązanymi do zmian wprowadzonych w odpowiednich przepisach dotyczących podatków dochodowych;
4) dostosowaniu niektórych przepisów do wprowadzanego od 1 stycznia 2018 r. obowiązku składania deklaracji podatkowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej i braku możliwości składania w tej formie wraz z deklaracją innych dokumentów;
5) umożliwieniu podatnikowi obliczenia i wykazania kwoty podatku VAT z tytułu importu towarów w rozliczeniu zamknięcia, o którym mowa w art. 175 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (Dz. Urz. UE L 343 z 29.12.2015, str. 1, z późn. zm.);
6) dostosowaniu zwolnienia dla gier hazardowych do nowych przepisów ustawy o grach hazardowych (obowiązujących od 1 kwietnia 2017 r.);
7) doprecyzowaniu zapisów dotyczących przesłanek wykreślania z urzędu z rejestru podatników VAT oraz rejestru podatników VAT UE;
8) wykluczeniu stosowania kaucji gwarancyjnej przez podmioty nowo powstałe;
9) obniżeniu wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego do 15% w przypadku, gdy podatnik złoży korektę deklaracji podatkowej w trakcie kontroli celno-skarbowej;
10) dostosowaniu przepisów dotyczących odpowiedzialności solidarnej do zmian w tzw. pakiecie paliwowym poprzez objęcie tą odpowiedzialnością podmiotów nabywających paliwa ciekłe;
11) wyłączeniu możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego w VAT (do 200 tys. zł rocznego obrotu) przez niektóre grupy podatników;
12) zmianie warunków odliczenia kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku zapłaconego za nabyte od rolnika ryczałtowego produkty rolne i usługi rolnicze;
13) uzależnieniu możliwości wystawienia dla nabywcy (podatnika podatku VAT) faktury VAT z tytułu sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej od wymienienia na paragonie dokumentującym tę sprzedaż numeru NIP nabywcy (numeru, za pomocą którego jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej);
14) uproszczeniu dla podatników polegającym na zmianie zakresu danych umieszczanych na dokumencie wystawianym przy nabyciu produktów rolnych i usług rolniczych od rolników ryczałtowych (fakturze VAT RR) oraz wprowadzeniu możliwości wystawiania i przesyłania tych dokumentów w formie elektronicznej.
Ponadto przedmiotowy projekt ustawy przewiduje również zmiany w innych ustawach, m.in. w ustawie Ordynacja podatkowa, ustawie Prawo energetyczne oraz ustawie o podatku akcyzowym.
Zmiana w ustawie o podatku akcyzowym to wynikowa zmian w Prawie energetycznym, które są lejtmotywem komentowanych zmian.
Mając na uwadze planowaną zmianę definicji paliw ciekłych dla potrzeb Prawa energetycznego w ustawie o podatku akcyzowym, podobnie jak mieć to będzie również miejsce w ustawie VAT-owskiej, postanowiono tę definicję paliw, jako źródłową, przenieść do obu wymienionych ustaw podatkowych.
Zatem, w obu ww. ustawach obecnie funkcjonujące pojęcia paliw silnikowych (ustawa o podatku akcyzowym, ustawa VAT-owska) oraz paliw (ustawa VAT-owska) zostaną teraz zastąpione pojęciem paliw ciekłych, których definicję możemy odnaleźć w ustawie Prawo energetyczne.
Pochwalając propozycję uporządkowania sfery definiowania paliw ciekłych, a de facto wyrobów energetycznych służących do celów napędowych (w nomenklaturze akcyzowej), można by było się zastanowić, dlaczego proponowana nowela w ustawie o podatku akcyzowym pozostawia dalej nietkniętą definicję paliw silnikowych. Definicję, która nie tylko nie wynika z prawa unijnego, ale również tak naprawdę po wejściu pakietu paliwowego w życie z dniem 1 sierpnia 2016 r. stała się źródłem wielu problemów. Należy przy tym pamiętać, że pojęcie paliw silnikowych swobodnie mogłoby być zastąpione pojęciem wyrobów energetycznych przeznaczonych do celów napędowych. Co nie tylko byłoby zgodne z unijnym prawem, ale również odzwierciedlałoby prawdę, stosownie do której opodatkowanie wyrobów energetycznych akcyzą jest uzależnione bądź od ich klasyfikacji, bądź od ich przeznaczenia.
Przechodząc jednak do źródła kluczowej zmiany proponowanej w komentowanym projekcie ustawy, rzutującej na pojęcia paliw w ustawach podatkowych, trzeba wskazać, że w ustawie Prawo energetyczne definiując zwrot paliwa ciekłe dalej będzie odwołanie do ciekłych nośników energii, w tym zawierających dodatki, określonych w załączniku B rozdziału 4 i 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 w sprawie statystki energii. Jednakże poprzez rozbudowanie definicji paliw ciekłych o zwrot "niezależnie od ich przeznaczenia", zakres tej definicji znacznie się rozszerzy. Trzeba bowiem pamiętać, że rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 będące źródłem definicji paliw ciekłych niejednokrotnie przy określaniu konkretnych rodzajów paliw odwoływało się do ich przeznaczenia. Od 1 lipca br. atrybut przeznaczenia paliwa nie będzie zatem już brany pod uwagę.
Rozszerzenie definicji paliw ciekłych będzie zatem mogło skutkować u niektórych przedsiębiorców koniecznością uzyskania koncesji, bądź dokonania jej odpowiedniej zmiany. Analogicznie może zaistnieć u niektórych przedsiębiorców potrzeba wpisu do rejestru Prezesa Urzędu Regulacji Energii jako podmiot przywożący.
Przy założeniu, że omawiana ustawa weszłaby w życie z dniem 1 lipca 2018 r. ww. podmioty miałyby miesiąc na złożenie wniosku o koncesję, wniosku o jej zmianę, czy też wniosku o wpis do rejestru podmiotów przywożących. Warto w tym miejscu przypomnieć o jednym obostrzeniu w procedowaniu ww. wniosków. Mianowicie, przedmiotowe wnioski koncesyjne lub też o wpis do rejestru podmiotów przywożących będzie można uzupełnić zgodnie ze wskazówkami Prezesa URE tylko jeden raz.
Drugą kluczową zmianą komentowanego projektu ustawy jest wprowadzenie pojęcia "nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika" do dwóch ustaw, tj. Ordynacji podatkowej oraz ustawy o podatku od towarów i usług.
Pomijając w tym miejscu ocenę konstytucyjności proponowanych rozwiązań prawnych, należy wskazać, że celem tych rozwiązań, stosownie do uzasadnienia do projektu ustawy, jest uniemożliwienie nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika.
W tym miejscu warto się zastanowić, czy zapobieżenie nieuzasadnionemu wzbogaceniu podatnika już teraz pośrednio wynika z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, stosownie do którego KAS odpowiada, m.in. za realizację dochodów z podatków oraz opłat oraz zasady sprawiedliwości podatkowej, czy też może uniemożliwienie nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika, wymagające przecież udowodnienia przez fiskusa, nie powinno stać się kolejnym zadaniem, wyliczonym w art. 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej?
Nie próbując udzielić odpowiedzi na to pytanie, warto jednak podnieść, że o ile projekt ustawy nie ulegnie zmianie, z dniem 1 lipca 2018 r. procedura zwrotu nadpłaty podatku, czy też obniżenia podatku należnego w kolejnych okresach rozliczeniowych, w najlepszym wypadku znacznie się wydłuży. A w tych przypadkach, w których fiskus udowodni, że zwrot nadpłaty podatku (nadpłacony lub nienależnie zapłacony podatek) lub też wnioskowane obniżenie podatku należnego, skutkowałoby nieuzasadnionym wzbogaceniem podatnika (ciężar podatku przerzucony na nabywcę towaru/usługi), zwrot nadpłaty podatku, czy też obniżenie podatku należnego w ogóle nie będą już możliwe.
Na pytanie, czy próba zapobiegania ze strony fiskusa przypadkom nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika jest przejawem realizacji zasady sprawiedliwości podatkowej, czy też może zbyt daleko sięgającą ingerencją aparatu skarbowego w życie gospodarcze, o ile projekt nie ulegnie zmianie, odpowiedzą jednak dopiero sądy.
Link do projektu ustawy mogą Państwo odnaleźć tutaj: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12308701
W kontekście wniosków o wpis do rejestru podmiotów przywożących firmy transportowe, choć to było już wielokrotnie wyjaśniane przez Prezesa URE, powinny pamiętać o tym, co swego czasu było przedmiotem artykułu w Rzeczpospolitej https://www.rp.pl/Opinie/303109976-Szara-strefa-a-logistyka-w-firmie.html .